مدلسازی مالی در نرم افزار اکسل

امروزه مدلسازی مالی یک مهارت اصلی برای تحلیلگران مالی است. هرکسی با کسب‌وکار سروکار دارد، از یک کارآفرین گرفته تا تحلیلگر سهام یا یک بانکدار سرمایه‌گذار، باید واجد این مهارت باشد. در میان ابزارهای متنوع مالی، نرم‌افزار اکسل، یکی از پرکاربردترین ابزارها برای مدلسازان مالی است. این نرم‌افزار درعین سادگی و انعطاف‌پذیری، ابزارهای پرکاربرد و متنوعی را برای فرآیند مدلسازی در اختیار کاربر قرار می‌دهد.

قبل از ورود به دنیای مدلسازی مالی در نرم افزار اکسل، ابتدا لازم است به بیان مفهوم  مدلسازی مالی، مزایای طراحی یک مدل مالی، موارد استفاده از آن و حرفه‌های مرتبط به این مهارت بپردازیم.

مدلسازی مالی چیست؟

دنیای امور مالی می‌تواند بسیار پیچیده باشد. روزانه میلیون ها معامله مالی انجام می‌شود. دنیای سهام، سرمایه‌گذاری و اوراق بهادار پویا و مملو از داده های فراوان است. برای فائق آمدن بر این پیچیدگی نیاز به مدلسازی مالی داریم.

مدلسازی مالی مجموعه‌ای از فرضیات پیرامون شرایط آتی یک کسب‌وکار یا پروژه است که منجر به پیش‌بینی‌هایی در مورد درآمد، سود و جریان‌های نقدی می‌شود. در واقع این پیش‎بینی معمولاً بر مبنای عملکرد گذشته شرکت و فرضیاتی در مورد آینده و مستلزم تهیه صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد است.

مزایای مدلسازی مالی

مدل‌های مالی در کاهش مخاطرات مالی به پروژه‌ها و کسب‌وکارها کمک می‌کنند. دلیل این امر آن است که صاحبان کسب‌وکار با در نظر گرفتن سناریو‌های متفاوت، به احتمال زیاد قادر به پیش‌بینی نتایج خواهند بود. به طور مثال کسب‌وکارها با استفاده از این مدل‌ها می‌توانند از تاثیر فرآیند بازاریابی، هزینه ورود به یک بازار جدید، اثر تغییر قیمت‌ها بر کسب‌وکار و بسیاری موارد دیگر مطلع شوند.

مدل‌های مالی می‌توانند در تهیه ارزیابی‌های ماهانه عملکرد واقعی شرکت نسبت به آنچه در بودجه یا برنامه پیش‌بینی شده، کمک کنند. این یک بازخورد مهم  به‌ویژه برای صاحبان مشاغل کوچک و یا شرکت‌های نوپایی است که از فرآیند برنامه ریزی یا بودجه‌ریزی استفاده نمی‌کنند. مدلسازی مالی به صاحبان کسب‌وکار در انجام تعدیلاتی در روند کار کمک می‌کند که تضمین‌کننده افزایش سود شرکت در انتهای روز خواهد بود.

مدلسازی مالی در کجا استفاده می‎شود؟

از شرکت‎های چندملیتی گرفته تا فروشگاه‎های کوچک خانوادگی، کسب‎وکاری نیست که از مدل‌سازی مالی منتفع نشود. از خروجی مدل مالی برای تصمیم‎گیری در موارد زیر استفاده می‌شود:

• تخصیص بهینه‌ی سرمایه (رتبه‌بندی اعتباری): مدل مالی در پیش‌بینی درآمدها و هزینه‌های آتی و انجام قضاوت آگاهانه در مورد به‌صرفه بودن پروژه‌ها به بانکداران و تحلیلگران اعتباری کمک می‌کند. آنها بدین ترتیب می‌توانند درباره تمدید وام یا رتبه اعتباری یک پروژه یا شرکت تصمیم‌گیری کنند.
• تحلیل و ارزش‌گذاری: مدل‌سازی مالی ابزار اصلی تحلیل و ارزیابی بنیادی است. بانکدار سرمایه‌گذار از آن برای رسیدن به معاملات افزایش سرمایه استفاده می‌کند. تحلیلگران سهام از آن برای ارزش‌گذاری سهام و ارائه توصیه‌هایی مبنی بر خرید/فروش/نگهداری سهام استفاده می‌کنند.
• کارآفرینی: کارآفرینان از مدل‌های مالی برای ارائه طرح‌های خود به سرمایه‌گذاران بالقوه و همچنین برنامه‌ریزی راهبردهای خود استفاده می‌کنند. اجرای شبیه‌سازی‌های مختلف اغلب می‌تواند ابزاری مهم برای جلوگیری از مخاطرات احتمالی باشد.
• بودجه‎بندی و پیش‎بینی: شرکت‌ها از مدل‌سازی مالی برای ارزیابی امور مالی و پروژه‌های خود استفاده می‌کنند. از این رو، مدل مالی یک ورودی در تدوین طرح‌های بودجه برای پروژه‌های شرکت محسوب می‌شود.

چه کسانی مدل‎های مالی را می‎سازند؟

حرفه‌هایی که مدل‎های مالی را ایجاد می‎کنند بسیار متنوع هستند. به طور کلی کارشناسان و تحلیلگران مالی کلیه شرکت‌ها به ویژه شرکت‌های ذیل نیاز به طراحی مدل مالی دارند:

اکسل- پرکاربردترین ابزار برای مدلسازی مالی

ابزار‌های گوناگونی در حوزه‌ی دانش مدیریت مالی پدید آمده است تا به تصمیم‌گیران حوزه ‌مالی در حل و تحلیل مسائل مالی کمک دهد. با این حال نیازی به خرید نرم‎افزار تخصصی گران‎قیمتی نیست، زیرا همۀ ابزارهای مورد نیازتان در نرم‌ افزار اکسل وجود دارند.

در هنگام ساخت مدل مالی که شامل فرضیات، صورت سود و زیان، ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد، جدول‎های پشتوانه، ارزش‌گذاری، تحلیل حساسیت و نمودارها است، دنبال کردن بهترین شیوه‌‏ها در اکسل بسیار مهم است.

ملزومات طراحی یک مدل مالی مناسب با استفاده از نرم‌افزار اکسل

آشنایی و مهارت ما در استفاده از توابع و قابلیت‌های اکسل، اولین گام برای تبدیل شدن به یک مدلساز مالی است. لیستی از ضروری‌ترین مهارت‌های لازم در اکسل برای طراحی یک مدل مالی مناسب عبارتند از:

• استفاده از فرآیند نام‌گذاری در اکسل
• آشنایی با مهم‌ترین توابع و فرمول‎های اکسل در مدل‌سازی مالی مانند INDEX ، VLOOKUP ، CHOOSE ،MATCH ، OFFSET
• آشنایی با توابع منطقی مانند COUNTIF ، SUMIF ، IF و …
• دستورات گرافیکی جهت طراحی مدل
• توانایی طبقه‌بندی و تلخیص داده‌ها با Filter ، Sort و PivotTable
• آشنایی با انواع نرخ هزینه فرصت و چگونگی محاسبات آن
• آشنایی با محاسبات وام
• توانایی ایجاد و تحلیل سناریو با استفاده از ابزارهای Goal seek ، Data table
• استفاده از توابع مالی مرتبط با اصول ارزیابی اقتصادی پروژه‌ها ( Feasibility Study ) در اکسل مانند محاسبه‌ی ارزش فعلی خالص، نرخ بازده‌ی داخلی و غیره.
• حل مدل‌های برنامه‌ریزی خطی با استفاده با ابزار Solver

تسلط ما بر مفاهیم مالی دومین گام برای طراحی یک مدل مالی دقیق و کارا است. باید بدانید که پیش شرط طراحی یک مدل مالی مناسب و دقیق، درک صحیح و تسلط بر مفاهیم مالی و اقتصادی است و صرف دانستن توابع مالی در اکسل بدون درک عمیقی از کاربرد آنها، فاقد ارزش است. بنابراین توصیه می گردد ابتدا یکی از کتاب‌های مفاهیم مالی را مطالعه کنید. اگر در پی یادگیری عمیق مدلسازی مالی هستید، جهت یادگیری اصول، نیاز به یک کتاب مرجع دارید.

پیشنهاد ما به شما کتاب Principles of Corporate Finance است. از این کتاب به عنوان یکی از بهترین و جامع‌ترین کتاب‌های مرجع مالی برای تسلط مفاهیم مالی یاد می‌شود. این کتاب که در بهترین دانشگاه‌ها و مدارس مالی معتبر دنیا تدریس می‌شود، هر موضوعی را با جزئیات توضیح می‌دهد. توصیه می‌شود این کتاب را به دلیل جامع بودن آن مطالعه کنید. تعداد اندکی از کتاب‌های مالی این سطح از آنالیز محتوا را با جزئیات ارائه می‌دهند.

[دانلود نسخه PDF کتاب]

و در نهایت برای برداشتن گام نهایی برای ورود به دنیای مدلسازی مالی، باید میان دانش مالی و مهارت‌های اکسلی خود پلی ایجاد کنیم. این گام مستلزم بهره‌مندی از یک کتاب آموزش ساختارمند همراه با نشان دادن کاربردهایی عملی توابع اکسل در مسائل مالی است. ما در یک مطلب آموزشی دیگر قصد داریم لیستی از بهترین کتاب‌های مدلسازی مالی در نرم افزار اکسل را تهیه کنیم تا در تمام مسیر تبدیل شدن به یک مدلساز مالی راهنمایتان باشد. با ما همراه باشید.